ตอน 1 เมื่อพบพาน
ถนนเลียบริมแม่น้ำโขง จากอำเภอเชียงของ ไปอำเภอเชียงแสน ของจังหวัดเชียงราย บ่ายคล้อยวันนั้นช่างเงียบสงบ อากาศเย็นและยังมีหมอกปกคลุมบนเทือกเขาสองข้างทาง ท้องฟ้าเหนือไร่ข้าวโพด สะอาดใส ชาวนา ชาวไร่ยังง่วนอยู่ในแปลงดินที่เพาะปลูก นาน ๆ รถเก๋งรับจ้างที่เรานั่งจะสวนกับรถกระบะ หรือหกล้อที่บรรทุกพืชพันธุ์หรือผลิตผลทางการเกษตรสักคันสองคัน
สองข้างทางมีบ้านเล็กบ้านน้อย เรียงราย เด็กน้อยนั่งเล่นริมถนน หน้ากลม ๆ ไร้เดียงสา แม่อุ้ยหรือพ่ออุ้ยนั่งจักสานหน้าบ้าน คอยชำเลืองระวังมองหลานตัวเล็กที่เล่นอยู่ไม่ไกล
ควันไฟที่เกิดจากการหุงหาอาหารลอยเหนือหลังคาบ้านบางหลัง บางเบา ให้ความรู้สึกอบอุ่น คนในบ้านคงเตรียมอาหารไว้ให้สมาชิกเมื่อกลับจากนาไร่ พ่อไก่แม่ไก่พาลูกน้อยออกมาคุ้ยเขี่ยริมถนน ลูกหมาลูกแมวออกมานอนหาไออุ่นข้างทาง บ้างก็นอนกลางถนน ทำให้คนขับรถของเราต้องขับด้วยความระมัดระวัง
อากาศเริ่มเย็นลง อาทิตย์ทอแสงรำไรที่ริมขอบฟ้า แล้วรถที่เรานั่งมาคันนี้ก็สำลัก กระตุก แล้วเครื่องก็ดับ อยู่ ณ จุดที่เราออกมาห่างจากอำเภอเชียงของได้สัก 20 กม. คนขับซึ่งเป็นเจ้าของรถรีบตรวจอาการ พบว่าหม้อน้ำเดือด ความร้อนสูง ด้วยความเก่าแก่ของเครื่องยนต์ ต้องเติมน้ำและพักรถสักครู่ คุณลุงคนขับบอกด้วยความเกรงใจ ไม่เป็นไร เพราะถึงอย่างไรก็ไปเร็วกว่านี้ไม่ได้อยู่แล้ว ลงจากรถไปดูไร่ดูสวนจะดีกว่า
เมื่อลงจากรถ สองข้างทางเป็นไร่ข้าวโพด เมื่อมองเข้าไปด้านฝั่งหนึ่งของไร่ข้าวโพดด้านที่ติดแม่น้ำโขง เห็นบ้านกระท่อมหลังหนึ่ง ดูแปลกแตกต่างจากของชาวบ้านทั่วไป แต่ทรุดโทรมมากแล้ว อยู่ท่ามกลางสวนมะนาว และต้นไม้ผลหลายชนิด
ด้านระเบียงหลังบ้าน ซึ่งเป็นพื้นไม้หยาบ ๆ เปิดโล่งสู่ทิวทัศน์ริมฝั่งแม่น้ำโขง สิ่งที่เรามองเห็นคือภูมิทัศน์ของประเทศลาวฝั่งตรงข้าม ใกล้เหมือนจะเอื้อมถึง แม่น้ำโขงที่กั้นกลางระหว่างฝั่งเราและฝั่งเขาไหลอยู่ตรงหน้า ตะวันคล้อยใกล้ตกดิน ทำให้ลำแสงอาทิตย์ส่องแม่น้ำเป็นสีทอง เสียงน้ำไหล นกร้อง และไร่ข้าวโพดที่เรียงรายสองตลิ่ง ภาพที่เห็นคือธรรมชาติที่ยิ่งใหญ่ของสองฝั่งแม่น้ำ เห็นได้ด้วยสองตาที่ดูเหมือนยังเปิดกว้างไม่พอ
ผืนแผ่นดินและบ้านน้อยแห่งนี้คือจุดเริ่มต้นของไร่แสงอรุณ
ตอน 2 เมื่อสานฝัน
ไร่แสงอรุณประกอบด้วย พื้นที่ริมแม่น้ำโขง ต่อเนื่องลึกเข้ามาถึงด้านที่เป็นเนินเขา มีถนนลาดยางสายริมแม่น้ำคั่นกลาง มีอากาศเย็นสบายตลอดทั้งปี เว้นแต่บางวันในฤดูร้อน ที่อากาศร้อนจัดในตอนกลางวัน เนื่องจากเป็นที่สูง และเมื่อถึงฤดูหนาว จะหนาวจัดตลอดวัน
ด้านที่ลึกเข้ามาจนถึงเนินเขา เมื่อขึ้นไปบนเนิน ภาพทิวทัศน์ธรรมชาติเห็นได้โดยรอบทิศ อากาศเย็นสบาย และสายหมอกที่พัดเคลียผ่านหน้าเราไปนั้น ทำให้รู้สึกถึงความมีชีวิตท่ามกลางพืชพันธุ์ และสิ่งแวดล้อมอันบริสุทธิ์ ความเหน็ดเหนื่อยที่ต้องเดินสลับกับปีนขึ้นที่สูงหายไปโดยปลิดทิ้ง เรามองเห็นแม่น้ำโขงเป็นเส้นยาวคดเคี้ยวอยู่เบื้องล่าง ทุกเทือกเขามีหมอกขาวปกคลุม โดยรอบเป็นป่าไผ่ ดงไม้ ท้องไร่ ท้องนา ทุกอย่างเป็นความงามที่เกิดจากธรรมชาติ ยามเมื่อแรกแสงอรุณส่องผ่านกลุ่มเมฆลงมายังท้องนาท้องไร่ แสงนั้นก็ทำให้เกิดชีวิต
ความงามนี้จะมีค่าอีกมาก หากมีผู้ร่วมชื่นชม อากาศที่สดชื่น อาหารธรรมชาติ อารมณ์ที่เบิกบานใจติ น่าจะเป็นของขวัญที่ดีแก่ผู้มาเยือน หากจะให้ใครเห็นคุณค่าเหล่านี้ ไร่แสงอรุณควรสถานเป็นที่ซึ่งต้อนรับอย่างสาธารณะ เป็นที่พัก เป็นที่เติมพลังใจเมื่อได้เข้าพักผ่อน นี่เป็นความฝันของไร่แสงอรุณที่จะแบ่งปันความสุขใจแ่ก่ใครก็ตาม
ไร่แสงอรุณ จึงก่อกำเนิด ณ ที่นี้ ให้การท่องเที่ยวนำการเกษตร ใช้อาณาเขตของไร่ส่วนหนึ่ง ประมาณ 30% เป็นที่พักอาศัยสำหรับผู้รักธรรมชาติ แสวงหาการพักผ่อนอย่างสงบสุขและรับความสะอาดบริสุทธิ์ของสิ่งแวดล้อม โดยสร้างที่พักเพียงไม่กี่หลัง ให้ผู้เข้าพักได้รับความสงบและการพักผ่อนอย่างแท้จริง
รายได้จากการเยี่ยมชมและเข้าพัก ควรช่วยให้ไร่เลี้ยงตัวเองได้ เพียงพอแก่ค่าใช้จ่าย และการดูแลรักษาสิ่งก่อสร้างซึ่งเป็นสถานที่ที่ให้บริการแก่ผู้เข้าพัก
ไร่แสงอรุณเริ่มทำการเกษตร เพราะการเกษตรคือสายเลือดของพื้นที่แห่งนี้ รายได้จากการเกษตร อาจเพียงพอให้ทำการเกษตรในรอบ ต่อ ๆ ไปก็ได้ ถ้าจะให้ดี ผลิตผลทางการเกษตรนอกจากขายแล้ว ก็นำมาบริการให้ผู้ที่เข้าพักได้ลิ้มชิมความสดชื่นจากธรรมชาติได้ด้วย เช่นแปลงนาก็ได้ข้าวให้รับประทาน ไร่ลิ้นจี่ให้ผลลิ้นจี่และเป็นน้ำผลไม้ ไร่ข้าวโพดเพื่อขายเป็นรายได้ ไร่ผักเพื่อรับประทาน ไร่มะนาวเพื่อใช้ในครัว ไร่ชาเพื่อการเกษตรในวันข้างหน้า
แปลนการก่อสร้างอาคารที่พัก อาคารส่วนกลาง ร้านอาหาร ทางโครงสร้าง สถาปัตยกรรม ตกแต่งภายใน, แปลนงานระบบไฟฟ้า สุขาภิบาล ปรับอากาศ แปลนภูมิทัศน์, แปลนท้องไร่ ท้องนา เริ่มทยอยทำเป็นส่วน ๆ ตามกำลังและเวลาที่เราจะมีได้
เครื่องจักร เครื่องยนต์ เครื่องมือ และช่างกลุ่มต่าง ๆ เริ่มเข้ามาดำเนินการ สำหรับช่างงานสถาปัตยกรรมและตกแต่งภายใน ต้องนำช่างฝีมือมาจากกรุงเทพ วัสดุอุปกรณ์การก่อสร้างได้รับความช่วยเหลือและน้ำใจไมตรีอย่างดียิ่งจากร้านค้าในท้องถิ่น แต่มีไม่เพียงพอ ดังนั้นวัสดุหลักหลายสิบรายการต้องนำมาจากเมืองกรุง
การก่อสร้างบังกาโลเริ่มบนเนินเขาก่อนพร้อมกัน พร้อมอาคารห้องน้ำ ห้องสุขา ลานตั้งเต๊นท์ ช่างทั้งหมดต้องทราบว่า ห้ามทำลายต้นไม้และธรรมชาติ การจะขุดหลุมหรือตัดฟันไม้ในเส้นทางใด ๆ ต้องมีการประชุมปรึกษาก่อน เราจะรักษาธรรมชาติไว้ให้มากที่สุด รวมทั้งปลูกต้นไม้เพิ่มด้วย บริเวณที่รกร้างบนเขาจึงเริ่มทำการปลูกไม้ยืนต้นทันทีโดยขอพันธุ์จากสวนป่าหลายร้อยต้น จากจังหวัดต่างๆ |
|
ตอน 3 เมื่อสรรค์สร้าง
หลุมเสาเข็มเริ่มเกิดเรียงรายไปตามไหล่เขา คอนกรีต ไม้แบบ เสา คาน เหล็ก ไม้ ถูกขนขึ้นไปเที่ยวแล้วเที่ยวเล่า ในเวลาเดียวกัน การผลิตชิ้นงานตกแต่งภายในที่โรงงานในกรุงเทพต้องดำเนินไปพร้อมกัน เมื่องานก่อสร้างเสร็จงานตกแต่งจะเข้าติดตั้งได้ทันที
7 โมงเช้าคนงานและช่างเริ่มทยอยเดินขึ้นเขาเหมือนมดน้อยสร้างรัง ไม่ว่าหนาว ร้อน ฝนตก หรือหมอกหนา เราก็ต้องทำงานตามเวลา บนไหล่สะพายย่ามเครื่องมือและอาหารกลางวันที่เตรียมตั้งแต่เช้ามืด เวลาพักกลางวันคือเที่ยงตรง แต่ระหว่างงานเร่ง จะทำต่อไปถึง 5 ทุ่ม เที่ยงคืน ด้วยแสงสปอตไลท์บนเขาสว่างจ้าเพื่อให้ช่างทำงานกลางคืน อันเป็นผลงานของช่างไฟฟ้า กว่าจะขอไฟเข้าในพื้นที่ได้ก็ต้องเตรียมสายเป็นพันเมตร และกว่าจะขออนุมัติใช้ไฟฟ้าก็ต้องติดต่อทางการอยู่นาน
งานสุขาภิบาลเป็นปัญหาเพราะไม่มีแหล่งน้ำที่ดี น้ำในแม่น้ำโขงนำมาใช้ไม่ได้เพราะต้องอาศัยการปั๊มขึ้นมาด้วยน้ำมัน หรือกำลังไฟฟ้า อันหมายถึงค่าใช้จ่ายมหาศาล เราต้องหาน้ำจากบาดาล แต่ต้องมีปริมาณเพียงพอใช้พร้อมกันได้ สำหรับที่พักทุกหลังรวมถึงส่วนบริการอื่นด้วย คือครัว ร้านอาหาร และห้องน้ำทุกแห่ง รวมถึงบรรดาเรือกสวน ไร่ นา ควบคุมการจ่ายน้ำด้วยระบบบ่อพักบนเขาและปั๊มใหญ่ เมื่อพื้นที่ใช้งานเปิดน้ำ ปั๊มจะผลักดันน้ำลงมาให้ ในอัตราที่คำนวณไว้แล้วว่าทำงานและจ่ายน้ำได้เพียงพอกับความต้องการ
ทางเดินเท้า บันไดปูนขึ้นเขา และผนังอาคารที่เป็นดินแดง สร้างโดยช่างปูนที่ได้รับความรู้ ด้วยความอนุเคราะห์ของ คุณสมลักษณ์ ปันติบุญ ศิลปินท่านเจ้าของเครื่องปั้นดินเผาดอยดินแดง อันมีชื่อเสียงแห่งจังหวัดเชียงราย ซึ่งสอนกรรมวิธีทำดินแดงให้อย่างไม่ปิดบัง วัตถุดิบสำคัญคือดินแดงต้องเป็นของเชียงรายเท่านั้น จึงจะแดงสวยได้อย่างนี้ เราจึงต้องไปหาซื้อดินแดงที่ต้องการหลายรถบรรทุก พื้นดินแดงต้องทุบทิ้งหลายครั้งเพราะทำแล้วแตกลาย ไม่เป็นเนื้อเดียวกัน
หลังคาหญ้าที่กว่าจะเป็นหลังคา ต้องขอซื้อหญ้าแฝกจากชาวบ้านจำนวนมาก เลือกเข้ามัด และจัดแนวให้เข้ากับโครงหลังคา ต้องอาศัยช่างท้องถิ่นที่มีฝีมิอ เพื่อรับประกันว่ากันน้ำฝน น้ำค้าง หรือแม้พายุก็พัดไปไม่ได้
เราต้องการผิวสัมผัสของไม้เป็นพื้นบ้านทุกหลัง จึงต้องรวบรวมไม้พื้นเก่าที่ขนาดใหญ่พอ และไม่ยืดหด เนื่องจากต้องทนทานต่อภูมิอากาศ นำมาเข้าลิ้น ปูทิ้งไว้ทั้งเดือนให้ไม้หดตัวเต็มที่ แล้วจึงขัดไส เคลือบผิวไม่ให้ระคายเท้า
ด้านหลังของไร่ มีธารน้ำไหลมารวมกันเป็นอ่างเก็บน้ำธรรมชาติ แล้วไหลผ่ากลางไร่ลงสู่แม่น้ำโขง วิศวกรโยธา จึงมีแนวคิดทำเป็นฝายน้ำล้น เพื่อเก็บน้ำส่วนหนึ่งไว้เป็นบึงรับน้ำ นำไปใช้ประโยชน์ในหน้าแล้งได้ เมื่อนำบัวหลายชนิดมาปลูก ขณะนี้จึงเป็นบึงบัวชูช่อสะพรั่งให้เห็น
หลังจากบ้านบนเขา อาคารอื่น ๆ ที่ต้องใช้สอย ก็เกิดตามมาได้แก่บ้านบึงบัว บ้านริมโขง ร้านอาหาร ห้องประชุมโขงอาบจันทร์ ท่าน้ำ และอาคารยุ้งข้าวที่ใช้เก็บข้าวจากการเก็บเกี่ยว
ระหว่างทำการก่อสร้าง เราเริ่มงานการเกษตรไปพร้อมกัน โดยอาศัยความรู้จากผู้ใหญ่ในชุมชน จากชาวบ้านที่มาทำงานร่วมกัน โดยลงมือทำนา แปลงปลูกข้าวหอมมะลิ ปลูกข้าวโพดตามฤดูกาลพร้อมชาวไร่ ปลูกผัก โดยการทำงานจริง และการลองผิดลองถูกเช่นนี้ ทำให้ได้เรียนรู้การเกษตรไปพร้อมกัน ข้าวหอมมะลิปีแรกกินไม่ได้ เพราะลีบแบน แมลงกิน แต่กลับได้สิ่งที่มีค่ากว่าผลผลิต เช่นคือ ได้เรียนรู้การดำนา หกล้มจมโคลน การทำปุ๋ยชีวภาพ และสิ่งที่ดีที่สุดคือ ได้รับน้ำใจไมตรีจากชาวบ้าน
ตอน 4 เส้นทางเดิน…ของไร่แสงอรุณ
พฤษภาคม 2549 อากาศหนาวเย็น ขณะนั้นไร่แสงอรุณมีบังกาโลบนเขา 8 หลัง พร้อมให้บริการ บ้านอื่น ๆ อยู่ในระหว่างก่อสร้าง อาคารร้านอาหารกำลังก่อสร้าง แต่เราก็สามารถทำอาหารขายได้แล้ว
มีชาวต่างประเทศ 2 คนซึ่งมาโดยรถยนต์เช่า แวะเข้ามาขอพัก ชาวต่างประเทศทั้งสอง ไม่แน่ใจว่าที่นี่เป็นที่พักหรือไม่เพราะไม่เห็นมีป้ายเชิญชวน ไม่มีราคา ร้านอาหารก็ไม่มีป้ายสัญญลักษณ์ใด ๆ แต่เมื่อพักแล้วพบว่าเป็นสถานที่อันเป็นธรรมชาติ รู้สึกสดชื่นมาก นับว่าเป็นที่พักประหลาดที่ไม่เสนอขาย ลูกค้ากลับต้องขอจากผู้ให้บริการ ทั้งนี้เจ้าหน้าที่ของไร่แสงอรุณไม่เคยทำงานบริการแบบโรงแรมนั่นเอง
หลังจากนั้นไร่แสงอรุณเริ่มมีลูกค้าเข้าพัก อาศัยความเอื้อเฟื้อของลูกค้าช่วยแนะนำสิ่งต่าง ๆ และการเรียนรู้จากโรงแรมอื่น ๆ ไร่แสงอรุณจึงต้อนรับลูกค้าได้มากขึ้น และด้วยความตั้งใจที่จะบริการให้ดียิ่งขึ้น ไร่จึงพร้อมที่จะเพิ่มเติม ปรับปรุงการบริการเสมอ
ความงามโดยธรรมชาติของสถานที่ ความสงบของที่พัก ความเอาใจใส่ดูแลผู้เข้าพัก เป็นหลักการที่ไร่แสงอรุณจะรักษาไว้ตลอดไป
แม่น้ำโขง ไหลรินให้ความอุดมสมบูรณ์แก่พื้นแผ่นดินทั้งสองฟากฝั่ง ยังประโยชน์ให้แก่ชีวิตตลอดมา ไร่แสงอรุณขอเป็นเสมือนแม่น้ำโขง ที่จะให้ที่พักผ่อนอันเป็นความสุขแก่ผู้มาเยือน โดยหวังว่าจะเป็นพลังใจให้ท่านต่อสู้ต่อไปในวันพรุ่งนี้…
ขอให้ความสะอาดบริสุทธิ์ของสิ่งแวดล้อมอันเป็นธรรมชาติ ณ ที่นี้ ช่วยขจัด ความขุ่นข้องหมองใจ ความทุกข์ใจ ความกังวล ความวิตกใด ๆ ที่อยู่ในใจของท่านผู้มาเยือน ชีวิตของคนเราไม่ยืนยาว เราลบล้างสิ่งเก่าเริ่มต้นสิ่งใหม่ ด้วยความปรารถนาดี คิดดี ต่อผู้อื่นเถิด
นี่คือเจตนารมณ์ของไร่แสงอรุณ...
|